De vergeten factor in duurzaamheidsbeleid: psychologische veiligheid
Duurzaamheidsbeleid vraagt om verandering. Nieuwe keuzes, andere werkwijzen, het doorbreken van patronen. Maar daar wringt vaak iets wat in de plannen zelden benoemd wordt: mensen durven het niet. Niet omdat ze onwillig zijn, maar omdat het niet veilig voelt. En dan bedoelen we niet fysiek, maar psychologisch.
Wat is psychologische veiligheid?
Psychologische veiligheid betekent dat mensen zich veilig voelen om zich uit te spreken, om fouten te maken, vragen te stellen, zorgen te uiten of ideeën te delen, zonder angst voor afwijzing, schaamte of repercussies. In een team dat psychologisch veilig is, wordt anders denken niet afgestraft maar verwelkomd.
Voor duurzaamheidsambities is dat cruciaal. Want verduurzamen betekent: anders durven doen. En anders doen lukt alleen in een omgeving waar dat ook kán.
Zonder veiligheid geen beweging
Stel: je vraagt collega’s om duurzamer te werken. Een monteur die suggesties heeft om materialen te besparen, houdt z’n mond omdat hij denkt dat z’n teamleider het onzin vindt. Een medewerker die twijfelt over een duurzaamheidskeuze zegt niets, want iedereen lijkt het er al over eens. Een team komt niet met ideeën omdat ze hebben geleerd: "bij ons wordt er toch niks mee gedaan."
Het resultaat? Stilte. Passiviteit. En een duurzaamheidsstrategie die op papier prima is, maar in de praktijk nauwelijks leeft.
Wat kun jij als duurzaamheidsmanager doen?
Je hoeft geen psycholoog te worden, of HR over te nemen. Maar je kunt wel een katalysator zijn voor meer psychologische veiligheid. Hoe? Hier een paar krachtige eerste stappen:
Geef zelf het goede voorbeeld. Deel twijfels of fouten die jij hebt meegemaakt in verduurzamingstrajecten. Daarmee nodig je anderen uit hetzelfde te doen.
Nodig actief uit tot ideeën. Vraag mensen om hun mening en laat zien dat je er iets mee doet.
Beloon openheid. Niet alleen het ‘goede antwoord’, maar ook de kritische vraag of het gewaagde voorstel.
Maak ruimte voor ongemak. Verandering schuurt. Laat dat toe, zonder het meteen glad te strijken.
Werk samen met leidinggevenden. Zij zijn sleutelspelers in het creëren van een veilige cultuur binnen teams.
Voorbeeld uit de praktijk
Bij een van onze klanten merkte de duurzaamheidsmanager dat er weinig betrokkenheid was bij het plan om reststromen te reduceren. Totdat ze een sessie organiseerde waarin monteurs, logistiek personeel en teamleiders vrijuit mochten praten over wat er niet werkte. Geen PowerPoint, geen KPI’s. Gewoon een gesprek. Het leverde inzichten én initiatieven op die eerder onder de radar bleven. Binnen drie maanden draaiden ze een pilot die de verspilling met 22% verminderde.
Hoe veilig is jouw team?
Wil je weten hoe het ervoor staat met de psychologische veiligheid in jouw organisatie? Check deze vijf vragen:
Durven mensen in mijn team fouten toe te geven?
Worden zorgen over duurzaamheid gehoord en serieus genomen?
Is er ruimte voor tegengeluid of kritiek?
Weten collega’s dat hun ideeën er echt toe doen?
Heb ik het gesprek over veiligheid al eens expliciet gevoerd?
Hoe meer ‘nee’ je hier hoort, hoe belangrijker het is om dit onderwerp serieus te nemen.
Wil je hiermee aan de slag in jouw organisatie?
Green Course helpt duurzaamheidsmanagers om niet alleen plannen te maken, maar ook mensen mee te krijgen. Neem contact met ons op voor advies, workshops of een scan van de psychologische veiligheid in jouw team.
